top of page

BTY 5.2.4 - Ver Elini Veri


Geçmiş haftalarda problem çözümleri için kullandığımız algoritmaları görmüştük. Günlük hayatta farkında olmadan algoritmaları kullandığımızı artık biliyoruz.


Bugün ise bilgi çeşitlerinden bahsedeceğiz. Ayrıca bilgisayarın bilgileri nasıl depoladığını öğreneceğiz. Bilgisayarda sabit ve değişken isimli verilerin ne anlama geldiğini öğreneceğiz.



Soru:


Verinin ne demek olduğunu biliyor musunuz?











Veri:


Bilgisayar ortamında bulunan bilgilerin, programlar tarafından işlenebilmesini sağlamak amacı ile toparlanmış bilgilere veri denir. Kısaca bilgi demektir fakat bilgisayar dilinde veri olarak ifade edilir. Günlük yaşamda beynimiz bilgisayara benzer şekilde bu bilgileri işler.


Günlük işlerimizin tamamını yaparken birçok bilgi ile karşı karşıya kalırız. Beynimiz ise bu bilgilerden kendi işine yarayacakları alır ve bunları işler. Biz de kararlarımızı bu işlemlere göre veririz. Hatta zihnimiz daha sonra kullanmak için bazı bilgileri saklar.


Örneğin evden okula giden bir öğrenciyi düşünelim. Evden okula yürüyerek gelen bir öğrenci birçok bilgiyle karşılaşmaktadır. İnceleyelim.











Örnek 1:


Evden çıktığımızda hava ile ilgili bir fikrimiz olur. Hava beklediğimizden daha soğuksa eve tekrar dönüp giysi dolabımızdaki kalın giysiler kısmına bakarız.


Soru: Neden ince giysiler yerine kalın giysiler kısmına bakarız?











Cevap:


Çünkü beynimiz kışın soğuk olduğu bilgisini işler ve kalın giyinmesi gerektiği sonucuna ulaşır. Ayrıca ince ve kalın giysilerin özelliklerini de sınıflandırır. Zaten büyüklerimiz kış geldiğinde ince giysileri, yaz geldiğinde ise kalın giysileri ortadan kaldırır. Bu beynimiz tarafından depolanan bilgilerin işimize nasıl yaradığını gösteriyor.












Örnek 2:


Saatimize bakarak geç kalıp kalmadığımızı kontrol ederiz. Eğer gecikmişsek daha hızlı yürürüz.


Soru: Neden yavaşlamak yerine hızlanırız?












Cevap:


Çünkü beynimiz yavaş ve hızlı gitme bilgilerini sınıflandırmış ve yavaş gidildiğinde geç kalınacağını, hızlı gidildiğinde erken varılacağı sonucuna ulaşmış. Böylece gidilecek yere vaktinde varmamız için beynimiz hızlı veya yavaş gitme kararı alıyor.











Örnek 3:


Şayet karşıdan karşıya geçmemiz gerekiyorsa, yaya geçidini kullanırız ve yeşil ışığın yanmasını bekleriz.


Soru: Neden kırmızı ışıkta geçmek yerine bekleriz?












Cevap:


Çünkü beynimiz kırmızı ışık ve yeşil ışık bilgilerini sınıflandırmış ve kırmızı yandığında durulacağını, yeşil yandığında geçilebileceğini hafızamıza eklemiş. Böylece iki durumda da ne yapacağımıza karar verebiliyoruz.











Örnek 4:


Yemek saati için yiyecek bir şeyler satın almamız gerekiyorsa yolumuz üzerindeki dükkanların tabela yazılarını okur “Fırın” , “Pastane” gibi ibarelerin bulunduğu dükkanlara yöneliriz.


Soru: Neden acıktığımızda kırtasiye veya emlakçı dükkanı yerine fırın veya pastaneye yöneliriz?











Cevap:


Çünkü beynimiz fırın veya pastanede yiyebileceğimiz şeylerin olduğunu emlakçı veya kırtasiyede yiyecek ihtiyacımızı karşılayacak bir şeyin bulunmadığı bilgisini sınıflandırıp saklamış. Böylece acıktığımızda fırına yöneliyoruz.












Örnek 5:


Okulun bahçesinde olduğunuzu düşünün. Tanımadığınız birçok öğrencinin sesi karışık bir şekilde kulağınıza geliyor. Fakat sınıf arkadaşınız seslenince hemen onun sesini duyup ona doğru döneriz.


Soru: Neden diğer yabancı sesler yerine sınıf arkadaşımızın sesine yöneliriz?










Cevap:


Çünkü sınıf arkadaşımızın sesini beynimiz daha önce duyduğumuz için işlemiş ve depolamış. Böylece arkadaşımızın sesini yabancı seslerden ayırt edebilmemizi sağlıyor.












Örneklerin sonucu


İşte tüm bu faaliyetlerimiz beynimizin daha önceden biriktirdiği ve çeşitlendirdiği bilgiler sayesinde oluyor. Bu bilgileri öğrendikten sonra onları kullanıyoruz. İşte beynimiz gibi bilgisayarların da algıladığı, işlediği, sonuç ürettiği veya daha sonra kullanmak üzere depoladığı her şeye veri denir.


Kendimizi örnek alacak olursak; boyunuz 1.50 cm uzunluğunda olabilir, kahverengi saçlı ve mavi gözlü olabilirsiniz. Bunların hepsi birer “veri” dir. İnsanlar verileri, dünyayı tanımak ve anlamlandırmak için verileri kullanırlar. Bilgi, öğrendiklerimizi duyularımızın ötesinde genişletmemizi sağlar.











Soru:


Depolama ve sınıflandırmanın ne demek olduğunu biliyor musunuz?













Depolama ve Sınıflandırma


Depolama: Bir bilgiyi, nesneyi veya herhangi bir eşyayı kolayca erişebileceğiniz güvenli bir yerde tutulması ve saklanmasıdır.


Örneğin:


Bilgi depolama: Beynimizin kışın kalın giysiler giyilmesi gerektiği bilgisini saklaması.


Nesne depolama: Bisikletimizin bina deposunda saklanması













Sınıflandırma


Nesneleri veya bilgileri özelliklerine göre çeşitlere ayırmaktır. Birbirine benzeyen nesne veya bilgileri gruplandırmaktır.


Nesne sınıflandırma: Poğaça, simit, kek gibi yiyecekler unla yapılan yiyeceklerdir ve pastanede bulunur.


Bilgi sınıflandırma: Nicel veya nitel bilgiler. Nicel ölçülebilen bilgilerdir, nitel ise yorumlara açık olan ölçülemeyen bilgilerdir. Örneğin Ahmet yakışıklıdır demek niteldir ve kişiye göre değişir, ama Ahmet 50 kilodur bilgisi kesindir yani niceldir, ölçülebilir.











Bilgisayarda veri depolama ve sınıflandırma


Bilgisayarda veri depolama


Bilgisayar donanımlarının birlikte çalışarak dijital verileri koruması ve saklamasıdır.


Örneğin bir fotoğrafı bilgisayara kaydettiğinizde seneler sonra açsanız bile o fotoğraf bilgisayarın hafızasında mevcuttur. Bilgisayar verileri sabit diskte saklar. Donanım konusunda görmüştük.



Bilgisayarda veri sınıflandırma


Bilgisayarlar çalıştıkları süreç boyunca bilgileri sınıflandırır. İlerde birçok veri çeşidini göreceğiz. Bu hafta ise sabit ve değişken olarak adlandırılan veri çeşitlerini öğreneceğiz.











Sabit ve Değişkenler


Gerçek hayattaki örneklere benzer olarak bilgisayarlar da bilgileri saklar ve bilginin türüne göre kullanır. İşte bu bilgilerden sabit ve değişken olarak adlandırılan iki kavramı inceleyeceğiz. Bilgisayarlar çalışırken problemleri çözmek için sabit ve değişken olarak adlandırılan verileri kullanır.


“Sabit” olarak tanımlanan veriler problemin çözüm süreci boyunca asla değişmeyen değerlerdir. Sabit değerler sayısal, karakter ya da özel semboller olabilir.


“Değişken” ise program çalıştığı sürece değişebilir.


Sabit ve değişken kavramını daha iyi anlamak için bilgisayardaki bu sisteme hayatımızdan örnekler vererek başlayalım. Bu kavramları gerçek hayatta hiç duymasak ta bazı örnekler bilgisayardaki sabit ve değişkenlere çok benziyorlar. Bu nedenle gerçek hayattaki örnekleri inceleyelim. Böylece bu yapıyı daha kolay öğreneceğiz.














Örnek 1:


Örneğin aşağıdaki resimde solda bir diş hekimi ve odası bulunmakta ve sağda diş hekiminin çağırmasını bekleyen hastalar beklemekte. Diş hekiminin odasındaki eşyalar devamlı o odada bulunduğundan ''sabit'' e örnek verilebilir.


Sağda bulunan 3 kişi ise diş hekiminin hastaları olduğundan ve her zaman o ortamda olmadıkları için ''değişken'' olarak adlandırılabilir.











Örnek 2:


Örneğin okulunuzda sınıfınızda olduğunuzu düşünün. Sınıfta bulunan yazı tahtası veya akıllı tahta devamlı sınıfta fakat siz akşam evinize gidiyorsunuz dolayısıyla yazı tahtası sabit siz ise değişken oluyorsunuz.












Örnek 3:












Sabit ve değişkenler video:












Soru 1:


Okul kantinine hepimiz gideriz. Aşağıdaki örnek okul kantini görseli inceleyiniz. Kantindeki sabit ve değişkenler hangileri?












Soru 2:


Okul bahçesine hepimiz gideriz. Aşağıdaki örnek okul bahçesi görseli inceleyiniz. Bahçedeki sabit ve değişkenler hangileri?










Soru 3:


Fabrikalar bizim için ürünlerin üretildiği yerlerdir. Aşağıdaki örnek fabrika görselini inceleyiniz. Fabrikadaki sabit ve değişkenler hangileri?











Soru 4:


Sinema salonları filmlerin büyük ekranlarda gösterime girdiği yerlerdir. Aşağıdaki örnek sinema salonu görselini inceleyiniz. Sinema salonundaki sabit ve değişkenler hangileri?












Sabit ve değişken ayırma etkinliği










Etkinlik sonucu


Bilgisayarda çalışan programlar sabit ve değişkenler ile çalışır. Kodlama yaparken sabit ve değişkenler belirlenerek programın çalışma yapısı oluşturulur. İlerdeki derslerimizde bunları kullanacağız.


Bilgisayarda “Sabit” olarak tanımlanan veriler problemin çözüm süreci boyunca asla değişmeyen değerlerdir. Sabit değerler sayısal, karakter ya da özel semboller olabilir. Bu durumda bu değere bilgisayarın hafızasında bir yer ayrılır ve bir isim verilir.


Bilgisayarda “Değişken tanımlandığında değeri, bilgisayarda program çalıştığı sürece değişebilir. Değişkenlere taşıdığı değerleri ifade eden isimler verilir. Böylece bilgisayar bu ismi, ilgili değeri hafızada bulmak için kullanır. Değişkenin içerisindeki değer değişir, değişkenin adı değişmez.


Değişkenler verileri değiştirerek işlenmesini sağlar. Aşağıdaki resimde değişken kovasının içine pembe giren veri mavi olarak çıkıyor. Aslında değişkenin çalışma mantığı budur. İlerde kodlama yaparken bunları kullanacağız











Sonuç:


Bugün bilgi çeşitlerinden bahsettik. Ayrıca bilgisayarın bilgileri nasıl depoladığını öğrendik. Bilgisayarda sabit ve değişken isimli verilerin ne anlama geldiğini öğrendik.











Code.org sitesi görevi


Bilgisayar kullanımının ve kodlama bilincinin küçük yaşlardan itibaren gelişebilmesi için hazırlanmış bir eğitim sitesidir. Bu site sayesinde hiç bir ek donanıma gerek duymadan kodlama ve algoritma yapısını kavrayabilirsiniz.











Code.org - Bu haftanın etkinliği


Bu hafta Code.org 'da görevimizi yapacağız. Şimdi sizler için hazırlanan aşağıdaki davetiye ile görevinize ulaşıyorsunuz.



Code.org - Bölüm davetiyesi


Bölüm ismi: Problem çözme etkinliği - 4. hafta


sınıf kodunuzu girin: YWBXGL


2.) Adınızı belirleyin: egitimdebilisim


3.) Gizli resminizi seçin:


4.) Giriş yap butonuna tıklayın.













Code.org - Giriş yapamayanlar için yardım videosu















Telefon veya tabletten girenler için uyarı:


Telefon veya tabletle girenler için soldaki gibi bir uyarı çıkabilir. Bu ekranı yan çevirin demektir. Eğer ekranı yan çevirdiğinizde de girmiyorsa telefonunuzun yan çevirme özelliği kapalıdır. Sağdaki resimde görünen butondan bu özelliği açmanız gerekir.











Comments


bottom of page