Geçen haftalarda bilgisayarların bilgileri depolama özelliklerini görmüştük. Sabit ve değişken olmak üzere iki kavram üzerinde durmuştuk.
Bu hafta ise mantıksal operatör kavramını inceleyeceğiz. Öncelikle operatör kelimesini ve kullanımlarını öğreneceğiz.
Soru:
Operatör kelimesini daha önce duydunuz mu, ne anlama geldiğini biliyor musunuz?
Operatör
İşletilmesi belli bir yetkinlik gerektiren teknik araç, alet ve makineleri kullanabilen kimseye operatör denir. Fransızca kökenli bir kelimedir. Gerçek hayatta birçok alanda operatör bulunmaktadır.
Örnek 1
Kepçe veya dozer kullanan kişilere kepçe operatörü veya dozer operatörü denir.
Örnek 2
Uzmanlığı ameliyat yapmak olan, ameliyat yapan doktorlara da operatör doktor deniyor.
Örnek 3
Örneğin mesleği bilgisayar operatörü olan bir kişiyi resimde inceleyebilirsiniz.
Soru:
Operatörler gerçek hayatta karşımıza çıkan bu meslekler dışında farklı alanlarda kullanılır mı?
Matematikte operatörler
Operatörler sadece yukarıda verilen örneklerle sınırlı değildir. Operatörler matematiksel işlemlerde de kullanılır.
Aşağıdaki matematik operatörleri sayesinde sayıları işleyebiliyoruz. Yani artı işareti toplamayı sağlıyor eksi işareti çıkarmayı çarpı işareti çarpmayı sağlıyor bölme işareti ise sayıları bölüyor. Eşittir ise işlem sonucunu belirtiyor.
Matematiksel işlemlerde kullandığımız bu işaretler birer operatördür.
”+”, “-“ , ”x” , “/” , “=”
Operatör kavramının özeti:
O halde meslek olarak işlerini yapan “Bilgisayar operatörü” ''Kepçe operatörü'' gibi kişilerin yaptığı işle bu matematiksel simgelerin arasında ortak noktaya bakalım.
Operatör kavramı bir aracı, nesneyi ya da sayıyı işletmek/çalıştırmak anlamında kullanılır. Kepçe operatörünün kepçeyi işletme/çalıştırma görevini yerine getirmesiyle, matematiksel operatörlerin matematiksel işlemlerin uygulanması görevini yerine getirmesi benzerdir. Bu nedenle bunların tümüne operatör denir. Şimdi aşağıdaki matematik işlemlerinde operatörleri yerleştirerek daha iyi anlayacağız.
Matematiksel operatör etkinliği
Aşağıda sizlere bazı sayılar ve sayıların arasında matematik operatörlerinin geleceği boşluklar verilmiştir. İşlemlerin doğru bir şekilde tamamlanması için operatörleri yerleştirmeniz gerekiyor.
Örnek 1: Başlangıçta boş bırakılan sayılar arasına, anlamlı şekilde aşağıdaki operatörlerini yerleştirelim.
Çözüm:
Aşağıdaki örnekte boşluklara matematik operatörlerini doğru bir şekilde yerleştirerek matematik işlemini tamamladık.
Örnek 2: Başlangıçta boş bırakılan sayılar arasına, anlamlı şekilde aşağıdaki operatörlerini yerleştirelim.
Çözüm:
Aşağıdaki örnekte boşluklara matematik operatörlerini doğru bir şekilde yerleştirerek matematik işlemini tamamladık.
Not: Çarpma ve bölme toplama ve çıkarma işlemlerinden önce yapılır. Buna işlem önceliği denir.
Örnek 3: Başlangıçta boş bırakılan sayılar arasına, anlamlı şekilde aşağıdaki operatörlerini yerleştirelim.
Çözüm:
Aşağıdaki örnekte boşluklara matematik operatörlerini doğru bir şekilde yerleştirerek matematik işlemini tamamladık.
Bilgisayarlardaki mantıksal operatörler
Bilgisayar yazılımları olan programların da yapımında ''Mantıksal Operatörler'' kullanılır. Mantıksal operatörler bilgisayarın karar vermesini sağlayan ve hangi işlemi yapacağını seçmesini sağlayan kodlardır. Bilgisayar programları insanlar tarafından oluşturulurken bu operatörlerden yararlanılır. Bu dersimizde yazılımlarda kullanılan iki operatör olan ve, veya operatörlerini öğreneceğiz.
Soru:
Market sahibi olduğunuzu düşünün. Bir müşteri markete girdi, bana bir dondurma ve bir gazoz verir misin dedi. Kendisine ne vermeniz gerekir?
Cevap:
Çok basit. Müşteri hem dondurma hem de gazoz istiyor. İkisini de vermeniz gerekir.
Soru:
Marketinize bir müşteri daha girdi, bana bir dondurma veya bir gazoz verir misin dedi. Kendisine ne vermeniz gerekir?
Cevap:
Bu defa müşteri bizden dondurma ve gazozdan sadece birini istiyor. İkisini birden verdiğimizde kabul etmeyecektir. Ya sadece gazoz vereceksiniz ya da sadece dondurma. İşte ve, veya farkı budur. Sadece bu iki operatör sonucu etkiliyor.
Bilgisayarda ve, veya operatörleri kullanımı
Operatörler bilgisayar programlarında bilgisayarın mantıksal işlemleri yapmasını sağlayan özel karakter grubudur.
Örneğin bilgisayarın iki işlemden birisini yapmasını istersek ''veya'' operatörünü kullanırız. ''1. veya 2. işlemi yap. ''
Şimdi gerçek hayatta ve veya kullanımıyla ilgili bir etkinlik yaparak bilgilerimizi pekiştirelim.
Mantıksal operatör etkinliği 1
Ali A şehrinden B şehrine gitmek üzere yola çıkmıştır. Köprülerin etrafındaki yeşilliklerden gidemiyor. Yol üzerindeki köprülerin kanatları kapalı olduğunda köprüler geçilebilmektedir. Ali’nin B şehrine sorunsuz varabilmesi için hangi köprülerin kapatılması gerekiyor? (Bu soruya cevap verirken ve, veya operatörlerini kullanıyor musunuz?)
Çözüm önerisi 1 :
Köprü 1 ve Köprü 2'nin kanatları kapatılsa ulaşabilir. Doğru mu ?
Çözüm önerisi 2 :
Köprü 2 veya Köprü 3 kanatları kapatılsa ulaşabilir. Doğru mu ?
Çözüm önerisi 3 :
Köprü 2 veya Köprü 3 veya Köprü 4 kanatları kapatılsa ulaşabilir. Doğru mu ?
Çözüm önerisi 4 :
Köprü 1 veya Köprü 2 ve Köprü 3 ve Köprü 4 kanatları kapatılsa ulaşabilir. Doğru mu ?
Mantıksal operatör etkinliği 1 sonuç:
Sonuç olarak köprü 1 ve köprü ikinin herhangi birini kullanabilir. Bu nedenle veya operatörünü kullanabiliriz. Fakat köprü 3 ve köprü 4'ün ikisini de kullanması gerekiyor. Bu nedenle burada ve operatörünü kullanırız.
Mantıksal operatör etkinliği 2
Mantıksal operatörler aslında gerçek hayatta insanlar arasında devamlı kullanılır. Örneğin birisi bize bir kuşu veya bir çiçeği tarif ederken söylediği cümleler aklımızdan geçer. Bu cümleler içerisinde bulunan ve-veya operatörleri bizi cevaba ulaştırır.
Örneğin birisi bize bir hayvanı tarif ederken sadece yeşil derse bilemeyebiliriz. Fakat yeşil ve et yer der ise cevaba daha da yaklaşmış oluruz. Şimdi bir etkinlikle mantıksal operatör sorularına cevap vermeye çalışalım.
Soru 1: Kırmızı renkli, üzerinde siyah benekleri olan ve uçabilen hangisidir?
Soru 2 : Turuncu tonlarda çizgileri olan, uçabilen, mavi kanatlı hangisidir?
Soru 3 : Yeşil renkli, hayvan olmayan ve birden fazla bölümden oluşan hangisidir?
Soru 4 : Mavi renkli, uçamayan hangisidir?
Soru 5 : Mavi kanatlara sahip olan hangisidir?
Soru 6 : Mor renkli ve sekiz bacaklı olan hangisidir?
Soru 7 : Turuncu renkli, altı bacaklı ve gövdesi çizgisiz olan hangisidir?
Soru 8 : Yeşil renkli ve altı bacaklı olan hangisidir?
Soru 9 : Sarı siyah renkli, mavi kanatlı hangisidir?
Soru 10 : Bir hayvan olmayan hangisidir?
Mantıksal operatör etkinliği 2 sonuç
Yukarıdaki oyunun amacı sorularda operatörleri kullanarak verilecek cevapları karıştırmamayı sağlamak. Örneğin 1. soruda üzerinde Kırmızı renkli, üzerinde siyah benekleri olan ve uçabilen hangisidir? cümlesi cismin veya hayvanın renginden, beneklerinden ve uçabildiğinden bahsettiği için kırmızı tonda olan kelebeği düşünmüyoruz çünkü siyah benekleri yok, çınar yaprağı da kırmızı fakat onun da benekleri yok. Diğerleri zaten farklı renklerde.
Sonuç:
Bu hafta ise mantıksal operatör kavramını inceledik. Öncelikle operatör kelimesini ve kullanımlarını öğrendik. İşte özet olarak mantıksal operatörler bilgisayarın çalışmasını ve içerisindeki problemlere kesin kararlar verebilmesini sağlıyor. İlerleyen derslerde mantıksal operatör kavramının üzerinde daha çok duracağız.
Code.org sitesi görevi
Bilgisayar kullanımının ve kodlama bilincinin küçük yaşlardan itibaren gelişebilmesi için hazırlanmış bir eğitim sitesidir. Bu site sayesinde hiç bir ek donanıma gerek duymadan kodlama ve algoritma yapısını kavrayabilirsiniz.
Code.org - Bu haftanın etkinliği
Bu hafta Code.org 'da görevimizi yapacağız. Şimdi sizler için hazırlanan aşağıdaki davetiye ile görevinize ulaşıyorsunuz.
Code.org - Bölüm davetiyesi
Bölüm ismi: Problem çözme etkinliği - 5. hafta
1.) https://studio.code.org/join/BSVXMD 'e gidin.
sınıf kodunuzu girin: BSVXMD
2.) Adınızı belirleyin: egitimdebilisim
3.) Gizli resminizi seçin:
4.) Giriş yap butonuna tıklayın.
Code.org - Giriş yapamayanlar için yardım videosu
Telefon veya tabletten girenler için uyarı:
Telefon veya tabletle girenler için soldaki gibi bir uyarı çıkabilir. Bu ekranı yan çevirin demektir. Eğer ekranı yan çevirdiğinizde de girmiyorsa telefonunuzun yan çevirme özelliği kapalıdır. Sağdaki resimde görünen butondan bu özelliği açmanız gerekir.