Geçen haftalarda bilgisayarların bilgileri depolama özelliklerini görmüştük. Sabit ve değişken olmak üzere iki kavram üzerinde durmuştuk.
Bu hafta ise mantıksal operatör kavramını inceleyeceğiz. Öncelikle operatör kelimesini ve kullanımlarını öğreneceğiz.
Soru:
Operatör kelimesini daha önce duydunuz mu, ne anlama geldiğini biliyor musunuz?
Operatör
İşletilmesi belli bir yetkinlik gerektiren teknik araç, alet ve makineleri kullanabilen kimseye operatör denir. Fransızca kökenli bir kelimedir. Gerçek hayatta birçok alanda operatör bulunmaktadır.
Örnek 1
Kepçe veya dozer kullanan kişilere kepçe operatörü veya dozer operatörü denir.
Örnek 2
Uzmanlığı ameliyat yapmak olan, ameliyat yapan doktorlara da operatör doktor deniyor.
Örnek 3
Örneğin mesleği bilgisayar operatörü olan bir kişiyi resimde inceleyebilirsiniz.
Soru:
Operatörler gerçek hayatta karşımıza çıkan bu meslekler dışında farklı alanlarda kullanılır mı?
Matematikte operatörler
Operatörler sadece yukarıda verilen örneklerle sınırlı değildir. Operatörler matematiksel işlemlerde de kullanılır.
Aşağıdaki matematik operatörleri sayesinde sayıları işleyebiliyoruz. Yani artı işareti toplamayı sağlıyor eksi işareti çıkarmayı çarpı işareti çarpmayı sağlıyor bölme işareti ise sayıları bölüyor. Eşittir ise işlem sonucunu belirtiyor.
Matematiksel işlemlerde kullandığımız bu işaretler birer operatördür.
”+”, “-“ , ”x” , “/” , “=”
Operatör kavramının özeti:
O halde meslek olarak işlerini yapan “Bilgisayar operatörü” ''Kepçe operatörü'' gibi kişilerin yaptığı işle bu matematiksel simgelerin arasında ortak noktaya bakalım.
Operatör kavramı bir aracı, nesneyi ya da sayıyı işletmek/çalıştırmak anlamında kullanılır. Kepçe operatörünün kepçeyi işletme/çalıştırma görevini yerine getirmesiyle, matematiksel operatörlerin matematiksel işlemlerin uygulanması görevini yerine getirmesi benzerdir. Bu nedenle bunların tümüne operatör denir. Şimdi aşağıdaki matematik işlemlerinde operatörleri yerleştirerek daha iyi anlayacağız.
Matematiksel operatör etkinliği
Aşağıda sizlere bazı sayılar ve sayıların arasında matematik operatörlerinin geleceği boşluklar verilmiştir. İşlemlerin doğru bir şekilde tamamlanması için operatörleri yerleştirmeniz gerekiyor.
Örnek 1: Başlangıçta boş bırakılan sayılar arasına, anlamlı şekilde aşağıdaki operatörlerini yerleştirelim.
Çözüm:
Aşağıdaki örnekte boşluklara matematik operatörlerini doğru bir şekilde yerleştirerek matematik işlemini tamamladık.
Örnek 2: Başlangıçta boş bırakılan sayılar arasına, anlamlı şekilde aşağıdaki operatörlerini yerleştirelim.
Çözüm:
Aşağıdaki örnekte boşluklara matematik operatörlerini doğru bir şekilde yerleştirerek matematik işlemini tamamladık.
Not: Çarpma ve bölme toplama ve çıkarma işlemlerinden önce yapılır. Buna işlem önceliği denir.
Örnek 3: Başlangıçta boş bırakılan sayılar arasına, anlamlı şekilde aşağıdaki operatörlerini yerleştirelim.
Çözüm:
Aşağıdaki örnekte boşluklara matematik operatörlerini doğru bir şekilde yerleştirerek matematik işlemini tamamladık.
Bilgisayarlardaki mantıksal operatörler
Bilgisayar yazılımları olan programların da yapımında ''Mantıksal Operatörler'' kullanılır. Mantıksal operatörler bilgisayarın karar vermesini sağlayan ve hangi işlemi yapacağını seçmesini sağlayan kodlardır. Bilgisayar programları insanlar tarafından oluşturulurken bu operatörlerden yararlanılır. Bu dersimizde yazılımlarda kullanılan iki operatör olan ve, veya operatörlerini öğreneceğiz.
Soru:
Market sahibi olduğunuzu düşünün. Bir müşteri markete girdi, bana bir dondurma ve bir gazoz verir misin dedi. Kendisine ne vermeniz gerekir?
Cevap:
Çok basit. Müşteri hem dondurma hem de gazoz istiyor. İkisini de vermeniz gerekir.
Soru:
Marketinize bir müşteri daha girdi, bana bir dondurma veya bir gazoz verir misin dedi. Kendisine ne vermeniz gerekir?
Cevap:
Bu defa müşteri bizden dondurma ve gazozdan sadece birini istiyor. İkisini birden verdiğimizde kabul etmeyecektir. Ya sadece gazoz vereceksiniz ya da sadece dondurma. İşte ve, veya farkı budur. Sadece bu iki operatör sonucu etkiliyor.
Bilgisayarda ve, veya operatörleri kullanımı
Operatörler bilgisayar programlarında bilgisayarın mantıksal işlemleri yapmasını sağlayan özel karakter grubudur.
Örneğin bilgisayarın iki işlemden birisini yapmasını istersek ''veya'' operatörünü kullanırız. ''1. veya 2. işlemi yap. ''
Şimdi gerçek hayatta ve veya kullanımıyla ilgili bir etkinlik yaparak bilgilerimizi pekiştirelim.
Mantıksal operatör etkinliği 1
Ali A şehrinden B şehrine gitmek üzere yola çıkmıştır. Köprülerin etrafındaki yeşilliklerden gidemiyor. Yol üzerindeki köprülerin kanatları kapalı olduğunda köprüler geçilebilmektedir. Ali’nin B şehrine sorunsuz varabilmesi için hangi köprülerin kapatılması gerekiyor? (Bu soruya cevap verirken ve, veya operatörlerini kullanıyor musunuz?)
Çözüm önerisi 1 :
Köprü 1 ve Köprü 2'nin kanatları kapatılsa ulaşabilir. Doğru mu ?
Çözüm önerisi 2 :
Köprü 2 veya Köprü 3 kanatları kapatılsa ulaşabilir. Doğru mu ?
