Bu dersimizde İnternet adreslerinin oluşumunu, ve yapısını inceleyeceğiz. Ayrıca web tarayıcılarının görevlerini ve yapısını, İnternette arama yapmanın tekniklerini inceleyeceğiz.
İnterneti hatırlayalım
Geçen hafta İnternetin ne olduğunu öğrenmiştik hatırlayalım. İnternet, birbiriyle tüm dünya üzerinde yayılmış bilgisayar ağlarının birleşiminden oluşan devasa bir bilgisayar ağıdır. Telefon hatlarıyla birbirine bağlı bu ağda, kişi ve kuruluşların kullandığı farklı yapıda bilgisayarlar ve bu bilgisayarlarda kullanılan farklı işletim sistemleri bulunabilir.
İnternet ağı çalışma sistemi
Hepimiz için internetsiz bir dünya şu an için oldukça zor geliyor. Hayatımızın her alanına dokunmaya başladı. Birçok işlemimizi artık bu ağ aracılığı ile yapıyoruz. Neredeyse dünyanın her yerinden internete ulaşabiliyoruz. Tabii ki tamamından değil ancak ulaşabildiğimiz alan oldukça geniş.
İnternet teknolojisinin pek çok kullanıcı için fiziksel bir karşılığı yok denecek kadar az. Herhangi bir paylaşımımız saniyeden daha kısa bir sürede ya da bir iki saniyede ulaşıyor.
İnternette arama yapma
İnternetin çok büyük bir bilgisayar ağı olduğunu öğrendik. Bu devasa ağın içerisinde aradığımızı kolayca bulmamızı sağlayan bazı yapılar var. Önce bazı sorulara cevap verelim.
Soru:
Büyük kütüphanelerde bile bir kitap bulmak istesek bunu kolayca yapabiliyoruz. Sizce bu nasıl oluyor?
Cevap:
Sınıflandırma ve alfabetik sıralama sayesinde.
Sınıflandırma benzer ve ortak özelliklerine göre yapılan gruplandırma işlemidir. Örneğin hikaye kitapları hep bir aradadır. Romanlar da öyle.
Sıralama ise gruplandırılan kitapların alfabetik olarak sıraya dizilmesidir. Örneğin roman kitapları içerisinde A dan Z ye kadar kitaplar isimlerine göre dizilir.
Örnek olarak Huzur isimli bir roman kitabı arıyorsunuz. Hemen roman kitapları içerisine yönelirsiniz ve H harfi ile başlayanlara bakarsınız. Böylece işiniz kolaylaşır.
Soru:
Devasa olan İnternette aradığımızı nasıl kolayca buluyoruz?
Cevap:
İnternette aradığımızı kolayca bulmamızı sağlayan sistem arama motorlarıdır. Şimdi detaylı bir şekilde bu yapının nasıl çalıştığını öğreneceğiz.
Arama motorları
Arama motoru, bir bilgisayar sisteminde depolanan bilgileri bulmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış bir bilgi erişim sistemidir. Arama sonuçları genellikle bir listede sunulur ve genellikle isabet olarak adlandırılır.
Arama motorları, tüm interneti tarayıp internet sitelerini hafızasına alarak kaydeder. Hafızaya kayıt edilen siteler içerisindeki bilgiler arama motorunda sorgulama yapan kullanıcılara sunulur.
En bilinen arama motorları
En çok kullanılan arama motorları sırayla GOOGLE YAHOO BAIDU BING' tir. Ayrıca son yıllarda Türkiye'de bir firma tarafından geliştirilen Yaani, ülkemize ait yerli bir arama motorudur.
Ses ve görsel arama
Son yıllarda iyice yaygınlaşan ses ve görsel ile arama insanların daha kolay bir şekilde arama yapmasını sağlıyor.
Ses ile arama
Teknolojinin hayatımıza getirdiği önemli yeniliklerden biri olan sesli arama, el kullanmadan sadece ses ile akıllı telefon ve tablet gibi pek çok cihazdan arama yapmanızı sağlayarak merak ettiğiniz tüm soruların cevaplarına ulaşmanıza olanak sunuyor. Aradığınız kelimelerin ve terimlerin akıllı bir cihaza ses yoluyla iletilmesiyle çalışan sistem, günlük rutinlerinizi kolaylıkla halletmenize yardımcı oluyor.
Görsel ile arama
Görsel arama; Google arama motoru üzerinden, görsel yani fotoğraf araması yapabileceğimiz bir özelliktir. Cep telefonunda, bilgisayarda bulunan herhangi bir resmin internet ortamında aranması işlemidir. Bunun için resmi arama motoruna yüklemeniz gerekir.
Dosya türüne göre arama
Geçmiş haftalarda dosya türlerini öğrenmiştik. Arama motorlarında dosya türlerine göre de arama yapabilirsiniz. Bunun için 3 harfli dosya kısaltmasını aradığınız kelime ile birlikte (PDF, PPT veya XLS) yazarak arama yapabilirsiniz.
Örneğin pdf formatı genellikle bilimsel makaleler, dergiler ve bazı görseller için kullanılır. Eğer aradığınız metin dosyası veya görselin pdf formatındaki haline erişmek istiyorsanız dosya adının yanına pdf yazarak arama yapınız. Aşağıda bir pdf arama örneği görüyorsunuz.
İnternette arama yapma video 1:
İnternette etkili arama yapma yöntemleri
1 - Basit kalıplar kullanın
Arama yaparken, unutmayın: Ne kadar azsa o kadar iyidir! Basit, iki kelimeli arama terimleri genellikle en geniş kapsamlı sonuçları getirir. Kısa arama terimleriyle arama yapmaya başlayın.
2 - Genelde 2 kelime ile arama yapın
Arama yaparken web dostu kelimeler seçin. Arama motorları, girdiğiniz kelimeleri web deki sayfalarla eşleştirerek çalışırlar. Bu nedenle, sayfalarda sık görünen kelimeleri kullanmak en iyi sonuçları sağlayacaktır.
Örneğin, başım ağrıyor yerine, baş ağrısı ifadesini kullanın, çünkü tıbbi bir web sitesinde kullanılabilecek terim budur. Aradığınız şey ne olursa olsun parolamız şudur: Basit olsun.
3 - Kısaltma kullanmayın
Arama yaparken kısaltmalar kullanmamalı ve kelimeyi tam olarak yazmalıyız.
4 - Yazım hatalarınız olabilir
Arama yaparken, yazım hataları arama motorları tarafından düzeltilir. Bu yüzden, kelimeyi kısaltma kullanmadan tam olarak yazın. Bir kelimeyi yanlış dahi yazsanız, arama motorlarının yazım denetleyicisi o kelimeyi otomatik olarak en sık kullanılan yazıma dönüştürür.
5 - Aramanızı sınırlandırın
Aradığınız kelimeler bir kalıp (sözcük grubu, cümle, söz) ise, slaytta gördüğünüz gibi tırnak işareti içinde yazarak arayabilirsiniz. Böylece, tırnak içerisine yazdığınız kelimeler aynı şekilde ile aranır ve arama sonuçlarında aradığınız sözcük kalıplarını görebilirsiniz.
İnternet siteleri
İnternet siteleri veya Web sitesi İnternet ağında metin, görsel ve animasyon şeklinde ziyaretçisine bilgi aktaran veya hizmet sunan sayfalara denir.
İnternet sitelerinin yapıları
İnternet sitelerinin diğer insanlara ulaşabilmesini sağlayan çeşitli yapılar vardır.
HTTP
Her sitenin başında bulunan htttp harfleri bilginin sunucudan kullanıcıya nasıl ve ne şekilde aktarılacağını gösteren protokoldür. Açılımı “Hyper Text Transfer Protocol” olan bu kavram dilimizde “Üstün Metin Transfer Protokolü” olarak biliniyor. İnternet kullanıcıları bunu aktif olarak kullanmasa da otomatik olarak arama çubuğu bu protokolü koyar.
Aslında en basit haliyle söylersek web sayfalarının görüntülenmesini sağlayan bir anlaşmadır. HTTP, kullanıcının bilgisayarı ve sunucu arasındaki veri alışverişinin kurallarını belirler.
WWW
WWW harfleri World Wide Web (Dünya Çapında Ağ) cümlesinin baş harfleridir. İnternet üzerindeki tüm kaynaklara ulaşılmasını sağlayan kısaltmadır.
Diğer bir deyişle, internet üzerinden veri ve bilgi paylaşımı yapılmasını sağlar. Aynı zamanda, www, insan fikirlerinin paylaşılmasında ve projelerinin internette paylaşılmasında rol oynar.
Site adı
Alan adı, bir Web sitesinin İnternet'teki adı ve adresidir. İngilizcesi Domaindir. Bu adı kullanarak internet sitelerine giriş yapabiliriz.
Site adının yanında yer alan kilit
Site Kimliği düğmesi (asma kilit) güvenli bir web sitesini ziyaret ettiğinizde adres çubuğunda görünür. Web sitesinin güvenli olup olmadığını, doğrulanmış olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Bu, kişisel bilgilerinizi ele geçirmeye çalışan zararlı sitelerden korunmanıza yardımcı olur.
Alan uzantıları
Her bir internet adresi sonunda noktalı bir uzantı barındırır. Her alan uzantısı farklı sitelere hitap eder. Aşağıdan inceleyiniz.
Ülke kodları:
Site uzantıları bittikten hemen sonra belirtilen kodlardır. Örnegin www.istanbul.com.tr adresinde ".tr" Türkiye için İnternet Ülke Alan Kodunu gösterir. Aşağıdan inceleyiniz.
Sonuç:
Bu dersimizde İnternet adreslerinin oluşumunu, ve yapısını inceledik. Ayrıca web tarayıcılarının görevlerini ve yapısını, İnternette arama yapmanın tekniklerini inceledik.
Günün oyunu 1:
Günün oyunu 2: