Bu dersimizde dijital zorbalık kavramıyla tanışarak İnternet ortamında karşılaştığımız dijital zorbalıkla nasıl baş edeceğimizi öğreneceğiz. Ardından dijital yurttaş olmanın kurallarını öğrendiğimiz bilgiler doğrultusunda düzenleyerek kendi dijital yurttaşlık sözleşmemizi hazırlayacağız.
Soru:
Dijital yurttaşlığı geçen hafta öğrenmiştik. Dijital yurttaşlığın ne olduğunu hatırlıyor musunuz?
Cevap:
Dijital vatandaşlık, teknolojinin gelişmesi ile resmi işlemler , sosyal iletişim , eğitim, üretim gibi alanlarda bilgi teknolojilerini uygun ve doğru kullanma becerisine sahip kişilere denir.
Soru:
Daha iyi bir dijital yurttaş olmak için, hangi kurallara uymamız gerekirdi?
Cevap:
İnternet aracılığı ile dünyanın dört bir yanından birbirine bağlanan insanlar aynı çevrim içi ortamı paylaşırlar. Tıpkı, bizim aynı ülkeyi, aynı şehri paylaştığımız gibi. Buna dijital ya da siber dünya da diyebiliriz. Çevrimiçi ortamda da, gerçek hayatta olduğu gibi bazı kurallar vardır.
Dijital ortamı paylaşan herkesin bu kurallara uyması beklenir. İşte buna da dijital yurttaşlık diyoruz. Yani, gerçek hayatta uymamız gereken tüm kurallara İnternet’te gezinirken de uymamız gerekir. Dijital vatandaşlığın 9 boyutunda uymamız gereken kuralı incelemiştik.
Soru:
Bu kurallara uymazsak ne olur? Kurallara uymadığımız takdirde bize ulaşabilirler mi?
Cevap :
Gerçek hayatta var olan kurallar ve kişi hakları İnternette de geçerlidir. Bu kurallara uyulmadığı takdirde kişiler cezalandırılır. Geçen dersimizde dijital ayak izinden bahsetmiştik. Yani İnternette yapılan davranışların izi sürülebilir.
Soru:
Dijital zorbalık konusunda ne biliyorsunuz?
Dijital veya siber zorbalık
Dijital kelimesinin anlamını geçen hafta konuşmuştuk. Dijital ve siber kelimeleri aynı anlamı taşır. Kısaca elektronik ekranı olan ve sayısal işlemler yapan cihazlara deniyor. Siber kelimesi de sanal yani internete ait olan demektir. Yani sanal ortamdır.
Zorba kelimesi ise her zaman zora başvuran, zor kullanan ve insanları huzursuz ederken zorla istediklerini yaptırmaya çalışan kişilere denir.
Dijital zorbalık veya siber zorbalık ise bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verme davranışlarıdır.
Bir bireyin bir başkasını kasıtlı olarak rahatsız etmesi, kötü davranmak ya da dalga geçmek için dijital iletişim araçlarını, akıllı telefonları ya da diğer elektronik aygıtları kullanması ve bunu tekrar etmesidir.
Siber zorbalık nedir video:
Dijital zorbalığın çeşitleri
İki çeşit siber zorbalık bulunmaktadır: Birincisi daha çok teknik yönünü içeren elektronik zorbalık, diğeri ise psikolojik yönünü içeren elektronik iletişim zorbalığıdır.
Elektronik zorbalık
Elektronik zorbalık kişilerin şifrelerini ele geçirmek, web sitelerini heklemek, virüs içeren mailler göndermek ya da bulaşıcı e-postalar göndermek gibi teknik olayları içerir. Elektronik zorbalık, bireysel yapılabileceği gibi birçok kişi tarafından organize bir şekilde aynı anda da yapılabilir. Bu tür saldırıların hedefi sistemi kullanılamaz hale getirmektir. Bu tür saldırılar kişilerin sahip olduğu web sitelerine yapılabildiği gibi büyük kurum ya da devletlere ait yazılım ya da sitelere de yapılmaktadır. Bu saldırılar donanım ve yazılımlara direkt olarak etkide bulunurken, dolaylı olarak kişilerin duygularına da etki etmektedir.
İletişim zorbalığı;
Elektronik zorbalıktan farklı olarak, modern iletişim araçları kullanılarak başkalarına kasıtlı olarak hakaret edilmesi, aşağılanması, dışlanması, onların tehdit, teşhir ya da rahatsız edilmesi amacıyla gerçekleştirilmektedir.
Siber zorbalığın bu türü; e-postalar gönderilmesi, sosyal medya hesapları üzerinden anlık mesajlar iletilmesi, sosyal ağlara ya da sitelere video veya çeşitli görseller yüklenmesi gibi yöntemlerle internet üzerinden gerçekleşebileceği gibi, kısa mesaj yoluyla ya da rahatsız edici telefon aramalarıyla cep telefonu yoluyla da gerçekleştirilmektedir.
Dijital zorbalığa karşı alınacak önlemler
1. Birine zarar verebilecek gönderileri, metinleri veya fotoğrafları paylaşmayın.
2. Eğer yakınınız mağdursa onunla konuşun ve ona değer verdiğinizi bilmesini sağlayın.
3. Zorbalığa uğrayan arkadaşınıza iyi olup olmadığını ve yardıma ihtiyacı olup olmadığını sorun.
4. Bir arkadaşınız siber zorbalığa uğradığında, durumu ailesi ile paylaşması gerektiğini söyleyin.
5. Online olarak hesabı raporlayın veya raporlamanıza yardımcı olabilecek bir yetişkine gösterin.
6. Kötü mesajları geri göndererek zorbalığı devam ettirmeyin.
7. Siber zorbalığa maruz kalan kişiye olumlu şeyler söyleyin.
8. Siber zorbaların, yaptıkları şeyin doğru olmadığını bilmelerini sağlayın.
9. Zorbalığa uğrayan kişiye bunu bildirmesini, zorbalık yapan kişileri engellemesini veya silmesini önerin.
10. Zorbalık yapılan gruptan veya sohbetten ayrılın.
Siber Zorbalık: Neler Yapmalıyız, Neler Yapmamalıyız video:
1.görev: Yaratıcı Slogan Etkinliği
Slogan, düşüncelerinizi ya da vermek istediğiniz mesajları, insanların kolay hatırlayıp tekrar edebileceği şekilde, kısa, çarpıcı ve farklı sözler ile ifade etmemizi sağlar. Sloganlar, önemli iletişim araçlarıdır. Bize, akılda kalıcı önemli mesajlar verirler.
Peki, iyi bir slogan nasıl olur?
İyi bir slogan orijinaldir. Çünkü sıradan sloganlar, hemen unutulur. Eğlencelidir, insanlarda heyecan uyandırır. Kısa ve söylemesi kolaydır. Vermek istediğiniz mesajı, insanlar anlar ve arkadaşları arasında da sevdikleri sloganları kullanmak ister.
Aklınıza gelen sloganlar neler?
Sizce, neden bu sloganlar aklınızda kaldı? Şimdi sizler de insanların akıllarında kalacak sloganlar için düşünmeye başlayın.
2. Görev: Hikâye Yazma Etkinliği
Şimdi sizden dijital yurttaşlık kurallarına uymayan bir çocuğun başından geçenleri anlatan bir hikâye yazmanız istiyorum. Bu hikâyeyi yazarken aşağıdaki soruları da dikkate alınız;
• Hikâyenin adı ne?
• Hikâye nerede geçiyor?
• Hikâyenin kahramanları/kişileri kimler?
• Hikâyede geçen kahramanlarının özellikleri neler?
• Bu hikâye kimler için yazıldı? Okuyanlar, bu hikâyeden ne öğrenebilirler?
3. Görev: Gazete/Televizyon Haberi Etkinliği
‘Geçtiğimiz aylarda, İstanbul’da, 13-17 yaş arası 13.500 gencin katıldığı bir araştırma yapıldı. Bu araştırmada çıkan bazı sonuçlar şu şekilde:
• Her 4 öğrenciden 3’ü her gün İnternet’e giriyor.
• Öğrencilerin %30’u parolalarında doğum tarihlerini kullanmakta bir sakınca görmüyor.
Bu araştırmayı konu alan bir haber yapacaksınız. Haberinizi gazete haberi ya da televizyonda yayınlanacak bir haber olarak düşünebilirsiniz. Haberinizde, İnternet kullanım oranları yüksek olan gençlere parola güvenliği konusunda neler söylersiniz?’
Yazacağınız haber aşağıdaki sorular doğrultusunda düzenleyebilirsiniz.
• Haberin başlığı ne olacak?
• Haber nerede yayınlanacak? Kaç kişiye ulaşacak?
• Haber nasıl bir etki yaratacak?
• Haberi izleyen öğretmenler, aileler ve gençler ne düşünecek?
Dijital Yurttaşlık Sözleşmesi
İnternet dünyasında, herkesin uyması gereken çevrimiçi yurttaşlık kurallarını sizlerle birlikte yazılı bir sözleşme hâline getireceğiz. Sözleşmede yer alacak maddeleri sizler belirleyeceksiniz. Bu maddeleri belirlerken bugüne kadar öğrendiğiniz bilgileri hatırlayın. Oluşturulan sözleşme kurallarını sınıf olarak tekrar gözden geçirerek son şeklini yine birlikte vereceğiz. Daha sonra herkes sözleşmede yer alan maddelere uyacağını belirtmek üzere hepimize söz verecek ve sözleşmenin altına adını-soyadını yazarak daha iyi bir yurttaş olmak üzere sözleşmeyi imzalamış olacak.
Sonuç:
Dijital zorbalık kavramıyla tanışarak İnternet ortamında karşılaştığımız dijital zorbalıkla nasıl baş edeceğimizi öğrendik. Ardından dijital yurttaş olmanın kurallarını öğrendiğimiz bilgiler doğrultusunda düzenleyerek kendi dijital yurttaşlık sözleşmemizi hazırladık.
Günün oyunu 1:
Günün oyunu 2: