Bu dersimizde bilişim suçlarının neler olduğunu, bu suçların işlenmesi hâlinde ne gibi cezaların verilebileceğini, suçlardan kendimizi korumak için nasıl tedbirler almamız gerektiğini, başımıza bir sorun geldiğinde nerelere başvurmamız gerektiğini öğreneceğiz.
Soru:
Bilişim suçları dendiğinde aklınıza neler geliyor?
Örnek hikaye:
Zeynep İnternet’te bir oyun görür. Oyunu indirmek istediğinde ücretli bir oyun olduğunu fark eder. Oyuna ücret ödemek istemez ve bu konuda abisi Ali’den yardım almaya karar verir:
Zeynep: İnternet’te bir oyun buldum ancak ücretli. Bu ücreti ödemeden oyunu indirebilir miyiz?
Ali: Evet bu tür oyunları ücretsiz olarak indirebileceğimiz İnternet siteleri var. Dilersen indirelim.
Zeynep: Peki bu oyunu ücretsiz olarak indirmek suç değil mi?
Ali: Aslında oyunları bu tür İnternet sitelerinden indiren çok kişi var. Bir sorun çıkmaz.
Zeynep: Tamam indirelim.
Zeynep’in abisi bilgisayarın başına geçer ve oyunu indirir. Bir süre sonra oyunun bilgisayara yüklenmiş olduğunu fark ederler ve dosyaya tıklayarak kurulumunu yapmaya çalışırlar. Fakat dosya virüslüdür.
Ali: Tamamlanmak üzereydi fakat ters giden bir şeyler var.
Zeynep: Ne oldu? Kurulumda sorun mu çıktı?
Ali: Hayır Zeynep. Sanırım dosya virüslüymüş. İşletim sistemi çöktü.
Hikayenin sorusu: Zeynep ve ağabeyinin hikâyesinde ne tür yanlış davranışlar fark ettiniz?
Soru:
Sizce Zeynep ve Ali'nin yaptıkları bilişim suçu sayılır mı?
Bilişim suçları:
Bilişim suçu bilişim araçları olan bilgisayar, telefon ve tablet kullanarak dijital ortamda kişi veya kurumlara maddi veya manevi olarak zarar vermektir.
Bilişim suçu dendiğinde aklımıza basit bir iki suç gelebilir. Ancak teknolojik araçlar kullanılarak çok daha ciddi suçlar da işlenebilmektedir. Birçok bilişim suçu çeşidi vardır. Bu nedenle teknolojiyi kullanırken bilinçli davranmamız gerekmektedir.
Bilişim suçları video:
Bilişim suçu çeşitleri:
1 -Bilgisayar sistemlerine ve servislerine yetkisiz erişim.
Örnek uyarı yazısında bir iş yerinde karşılaşılabilecek güvenlik uyarısı bulunmaktadır. Bu uyarının bir benzeri kurumların veya iş yerlerinin bilişim sistemleri için de geçerlidir. Yetkisi olmayan kişilerin veya kurumların bilişim sistemlerine girmesi, kişilerin e-postalarına veya internet hesaplarına ulaşması ciddi bir suçtur.
2-Bilişim sistemlerini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme
Verileri yok etmek veya değiştirmek bir suçtur. Örnek olarak, kişilerin özel hesaplarının parolalarını değiştirmek verilebilir. Bu tür durumlarda, verilen zararın geri alınamaması suçlu kişilerin aldıkları cezanın artmasına sebep olabilmektedir.
3-Kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanılması
Kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanılması, lisanssız yazılım kullanım suçu ile ilişkilidir. Para ve hapis cezası uygulanabilir. Yazılımın ne amaçla ve kimler tarafından kullanıldığı, ticari amaçla kullanılıp kullanılmadığı cezanın artmasında etkilidir.
4- Yasa dışı yayınlar yapmak
Terör örgütleri gibi zararlı oluşumların yayınlarının paylaşılması suçtur. Bu gibi yayınlar toplum güvenliğine ve barış ortamına zarar verebilir.
5-Bilişim yolu ile dolandırıcılık
İnternet alışverişlerinde dolandırıcılık yapılması da bir suçtur. Başkasının kredi kartı bilgilerini kullanarak alışveriş yapılması bu suça örnektir.
6-Bilişim yoluyla hakaret, tehdit ve şantaj
Sosyal ağlar aracılığıyla hakaret edilmesi, internette insanların itibarlarını zedeleyici davranışlarda bulunulması, başkasına ait bilgilerin internet üzerinden paylaşılarak kişilerin tehdit edilmesi bu suça örnektir. Tehdit ve şantaj farklıdır.
Örneğin ev adresini buldum sana zarar vereceğim cümlesi tehdit cümlesidir. Fakat dediklerimi yapmazsan ev adresini bulup sana zarar veririm demek şantajdır. Yani şantajda insanlara zorla bir şeyler yaptırma amacı vardır.
Soru:
Bilişim suçlarına maruz kaldığımızda ne yapmalıyız?
Bilişim suçları şikayet ve ihbar
Eğer suçtan doğrudan etkileniyorsak, yani dolandırılmışsak veya tehdit edilmişsek şikâyet için polis karakoluna veya adliyelere şikayette bulunabiliriz.
Suçtan doğrudan etkilenmiyorsak, mesela uygunsuz içeriklerin olduğu bir siteye kendimiz girdiysek ve zarar görmeden çıkarsak başkalarının zarar görmemesi için ihbar etmeliyiz. İhbar için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bildirimde bulunmamız gerekmektedir. Suç duyurusunda bulunmak ve şikayet etmek önemlidir. Her iki durumda da tehlikeyi fark ettiğimiz anda büyüklerimize durumu bildirmeliyiz. Gerektiğinde 155 ihbar hattını da arayabilirsiniz.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Sitesi
Zararlı içerik sunan web sayfalarını şikâyet için; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu İnternet İhbar Merkezi internet adresini ziyaret edebilirsiniz. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu internet sayfasından (https://internet2.btk.gov.tr/sitesorgu/) adresinden sitelerin güvenliğine bakabilirsiniz. Güvenli internet kullanmanın eğitimlerini ücretsiz inceleyebilirsiniz.
Bilişim suçları istatistik bilgiler
Dünyada her saat 96 kredi kartı bilgisi çalınıyor. Bugüne kadar yine hacker’ların eline geçen Türkiye vatandaşlarına ait kredi kartı bilgisi, 50 bin 339. Dünyada 2 milyon kişinin kredi kartı bilgisi kötü niyetli insanlar arasında dünyasında sürekli el değiştiriyor. Sahte kredi kartlarının nakde çevrilmesi için kullanılan 3 bin 32 farklı yöntem var. Kredi kartı bilgilerinin yüzde 40’ ı, e-ticaret sitelerinin hacklenmesiyle ele geçiriliyor.
Soru:
Kendisini polis olarak tanıtarak arayan, telefon numaranızın bir suça karıştığını belirten ve bu konuda kendilerine yardım etmeniz için telefonu kapatmamanızı ve iletişim bilgilerinizi paylaşmanızı isteyen biri varsa nasıl davranmalısınız?
Ülkemizde en çok kullanılan dolandırıcılık yöntemleri:
“SUÇ ÖRGÜTÜ SİM KARTINIZI KOPYALADI” YALANI
Dolandırıcılar, bazı vatandaşlarımızı arayarak, telefonlarında kullandıkları SİM kartların, teknolojik yöntemler kullanılarak organize bir suç örgütü tarafından kopyalandığını ve bu kopya SİM kart üzerinden maliyeti yüksek telefon görüşmeleri yapıldığını belirtirler.
Bu kişilerin tespitinin yapılabilmesi için yürütülen çalışmada kullanılmak üzere para gönderilmesini talep ederler. Yürütülmekte olan sözde soruşturmanın gizli olduğunu vurgulayarak, mağdurun kimseye bilgi vermeden kendilerine para göndermesini sağlamaya çalışırlar. Böylece birçok vatandaşı dolandırıyorlar.
“BANKA GÖREVLİSİYİM” YALANI
İzmir Emniyet Müdürlüğü Siber Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü ekipleri, özel bir bankanın müşterilerini arayarak kendilerini banka görevlisi olarak tanıtan ve bu yolla vatandaşların internet bankacılığı giriş bilgilerini ele geçiren dolandırıcıların yakalanması için çalışma başlattı. Bu kapsamda 9 kişi tutuklandı.
''BEDAVA HEDİYELER” YALANI
Zaman zaman hepimiz bu tarz mesajlar alabiliriz. Böyle durumlarda şüpheci davranmamız gerekir. Resmî olarak açıklanmayan her türlü kampanya haberinin bir tuzak içerebilir. Hiç kimse ve firma bedava bir şey vermez. Bazen firmalar indirim veya kampanya yapar. Bedava eşya veya para dağıtan firma duyamazsınız. Bu mantığa aykırıdır.
''EN YAKIN ARKADAŞIMIZDAN VEYA AKRABAMIZDAN ACİL DURUMDAYIM MESAJI” YALANI
Bazen bilmediğimiz bir numaradan ben en yakın arkadaşın Mehmet, acil paraya ihtiyacım var diye mesajlar alabiliriz. Ancak karşımızdaki kişi gerçekten Mehmet mi yoksa Mehmet olduğunu iddia ederek dolandırıcılık yapmaya çalışan kötü niyetli şahıslar mı sorgulamamız gerekiyor.
Özet olarak:
İnternette bilgilerimiz çalınırsa, rahatsız edecek şekilde kullanılırsa, internet üzerinden kredi kartlarımız, banka hesaplarımız bilgimiz dışında kullanılırsa, internette yasa dışı olan yayınlara rastlarsak, birileri tarafından sanal ortamda tehdit edilir, dolandırılırsak bunlarla ilgili şikayette bulunmamız ve aşağıda yer alan bilgileri uygulamamız gerekir.
Sonuç:
Bu dersimizde bilişim suçlarının neler olduğunu, bu suçların işlenmesi hâlinde ne gibi cezaların verilebileceğini, suçlardan kendimizi korumak için nasıl tedbirler almamız gerektiğini, başımıza bir sorun geldiğinde nerelere başvurmamız gerektiğini öğrendik.
Günün oyunu 1:
Günün oyunu 2: