5. sınıfın ilk dönemi tamamlandı. Şimdi bugüne kadar öğrendiklerimizi hızlıca tekrar edelim ve tekrar testimizi çözelim.
1 . HAFTA
Bilişim ile tanışalım
Bu derste bilgisayarın bilişim kelimesinin anlamını, iletişim araçlarının tarihini, teknoloji kavramını ve bilgisayarı sağlıklı kullanmanın ilkelerini öğreneceğiz.
Bilişim kelimesi
Bilişim kelimesi iki kelimenin birleşmesiyle oluşan bir kelimedir. Birleşik kelimeleri hayatımızda çok kullanırız. Türkçe dersimizden de biliriz. Örneğin huzurevi, gecekondu, ateşböceği gibi.
Bilişim kelimesi de aşağıdaki gibi iki kelimenin oluşumundan meydana gelmiştir.
Bilgi + İletişim = Bilişim
O halde bilgi, iletişim, bilişim kavramlarını öğrenelim.
Bilgi:
Bir konu ya da iş konusunda öğrenilen ya da öğretilen şeylerdir. İnsan aklının erebileceği ve insanın kendisini ve çevresini anlamasını şekillendiren zihinsel süreçtir.
Örneğin birkaç elmayı ağaçta gören insanlar elmanın ağaçta yetiştiği bilgisine ulaşmıştır.
İletişim:
Duygu, düşünce ya da bilgilerin; ses, yazı ya da sembollerle paylaşılmasıdır. Araç kullanarak ya da kullanmadan yapılabilecek bir bilgi alışverişidir.
Örneğin telefonunuzla bir arkadaşınızı arayıp sesini duymanız.
Bilişim:
İnsanların teknik, öğrenilecek ve öğretilecek her şey olan bilgileri, düzenli ve akla uygun bir biçimde, özellikle bilgisayarlar ve benzeri elektronik aygıtlar aracılığıyla işlenmesi ve yaymasıdır. Yani bilginin iletişim araçlarıyla işlenip yayılmasıdır. Şimdi dersimizin isminde bulunan teknoloji kavramını da öğrenelim.
Teknoloji:
İnsanın hayatını kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği araç gereçlerle bunlara ilişkin bilgilerin tümü. Örneğin iletişim araçlarını incelediğimizde dumanla başlayan zor bir iletişim yöntemi sonunda yerini internete bırakmıştır. İnsan bunu hayatını kolaylaştırmak için yapmıştır.
Donanım:
Bir bilgisayar sistemini oluşturan ve fiziksel olarak dokunulabilen araçların tümüne donanım denir. İç donanım ve dış donanım olarak ikiye ayrılır. Kasa içerisinde yer alanlar iç donanım, kasa dışında yer alanlar dış donanım olarak adlandırılır.
Yazılım:
Bilgisayar donanımının istenilen amaçlar doğrultusunda çalıştırılmasıyla kullanıcının bilgisayarda istediği işlemleri yapabilmesini sağlayan komutlardır. Yani bilgisayarın nasıl çalışması gerektiğini bilgisayara kodlamaktır.
2 . HAFTA
İç donanım ve dış donanım bilgileri ve donanımların isimleri aşağıda verilmiştir.
3 . HAFTA
Dosyaların yapısı
Bir dosya ismi 3 kısımdan oluşur. Dosya adı, nokta, dosya uzantısı. Örneğin aşağıda bir resim dosyası örneği görüyorsunuz.
Dosyanın kısımları
Biraz önce incelediğimiz dosyayı kısımlarına ayırdık. sarıyla gösterilen bisikletresmi dosya adı, maviyle gösterilen . işareti nokta, yeşil ile gösterilen ise dosyanın uzantısı.
4 . HAFTA
Etik; doğru ile yanlışı, haklı ile haksızı, iyi ile kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek, bunun sonucunda da doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaktır.
Etik kavramı ile ahlak kavramı birbiriyle karıştırılmamalıdır. Her ne kadar aynı anlamı taşısalar da ahlak içerisinde toplumsal kabuller, gelenekler, yasalar ve kurallar vardır.
Etikte ise doğru ile yanlışı, haklı ile haksızı, iyi ile kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek, bunun sonucunda da doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri uygulamaya koymak vardır.
5 . HAFTA
Dijital Yurttaş - Vatandaş
Bilgi teknolojilerinin gelişmesi ile bir çok işlem bilgisayar ve internet aracılığı ile yapılmaya başlanmıştır. Günlük hayatta yapılan resmi işlemler , bankacılık işlemleri, iletişim, eğitim, üretim, alışveriş gibi işlemler dijital ortamda da yapılmaya başlanınca dijital vatandaşlık kavramı ortaya çıkmıştır.
Dijital vatandaşlık, teknolojinin gelişmesi ile resmi işlemler , sosyal iletişim , eğitim, üretim gibi alanlarda bilgi teknolojilerini uygun ve doğru kullanma becerisine sahip kişilere denir.
6 . HAFTA
Dijital veya siber zorbalık
Dijital kelimesinin anlamını geçen hafta konuşmuştuk. Dijital ve siber kelimeleri aynı anlamı taşır. Kısaca elektronik ekranı olan ve sayısal işlemler yapan cihazlara deniyor. Siber kelimesi de sanal yani internete ait olan demektir. Yani sanal ortamdır.
Zorba kelimesi ise her zaman zora başvuran, zor kullanan ve insanları huzursuz ederken zorla istediklerini yaptırmaya çalışan kişilere denir.
Dijital zorbalık veya siber zorbalık ise bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba yapılan teknik ya da ilişkisel tarzda zarar verme davranışlarıdır.
Bir bireyin bir başkasını kasıtlı olarak rahatsız etmesi, kötü davranmak ya da dalga geçmek için dijital iletişim araçlarını, akıllı telefonları ya da diğer elektronik aygıtları kullanması ve bunu tekrar etmesidir.
7 . HAFTA
Bilgisayarda ve İnternette Gizlilik, Güvenlik
Gizlilik, kişinin özel hayatındaki bilgilerinin yabancılardan saklanmasıdır demiştik. Bilgisayar veya internette ise gizlilik kişilere ait bilgilerin, resimlerin, video veya benzer dokümanların başka kişilerden veya kurumlardan saklı tutulması olayıdır. Gizli kalması gereken bilgilerin korunması için çeşitli yöntemler vardır. Bunların en başında güçlü şifre yani parolalar gelir.
Parola - Şifre
Parola, bilgisayarda veya çevrimiçi hesaplarda oturum açmak ve başka kullanıcıların erişimini engellemek için kullanılan gizli anahtarlara denir. Diğer adı şifredir.
Kişisel bilgilerimizin bir başkası tarafından ele geçirilmemesi için şifre oluşturmak önemlidir ve oluşturulacak şifrelerin güçlü ve tahmin edilemeyecek kadar zor olması gerekir.
8 . HAFTA
İnternet ağı çalışma sistemi
Hepimiz için internetsiz bir dünya şu an için oldukça zor geliyor. Hayatımızın her alanına dokunmaya başladı. Birçok işlemimizi artık bu ağ aracılığı ile yapıyoruz. Neredeyse dünyanın her yerinden internete ulaşabiliyoruz. Tabii ki tamamından değil ancak ulaşabildiğimiz alan oldukça geniş.
İnternet teknolojisinin pek çok kullanıcı için fiziksel bir karşılığı yok denecek kadar az. Herhangi bir paylaşımımız saniyeden daha kısa bir sürede ya da bir iki saniyede ulaşıyor.
9 . HAFTA
Arama motorları
Arama motoru, bir bilgisayar sisteminde depolanan bilgileri bulmanıza yardımcı olmak için tasarlanmış bir bilgi erişim sistemidir. Arama sonuçları genellikle bir listede sunulur ve genellikle isabet olarak adlandırılır.
Arama motorları, tüm interneti tarayıp internet sitelerini hafızasına alarak kaydeder. Hafızaya kayıt edilen siteler içerisindeki bilgiler arama motorunda sorgulama yapan kullanıcılara sunulur.
10 . HAFTA
İnternetteki bilgilerin doğruluğu
İnternet sahip olduğu özellikleriyle hayatımızı oldukça kolaylaştırıyor. Bunun tam tersi de olabilir, yani internet hayatımızı zorlaştırabilir de. Nasıl zorlaştırıyor sorusunu soruyorsunuz haklı olarak.
İnternetteki doğru olmayan bilgiler, yalan haberler, zararlı içerikler, kısacası gerçek hayatta hayatımızı zorlaştıran çoğu şeyin internet versiyonlarıyla başa çıkmayı bilmiyorsak internet hayatımızı zorlaştırmaya başlar.
11 . HAFTA
Sosyal medyanın bilinçli kullanımı
Çoğumuz dünyada olup bitenleri televizyondan ziyade internetten ve özellikle sosyal medyadan takip ediyoruz. Zamanımızın çoğunu internet ve sosyal medyada geçiriyoruz. Sosyal medyada paylaşıyoruz, beğeniyoruz, paylaşılanlara yorum yapıyoruz.
Kurallarına uymak şartıyla elbette bu ortamlarda bulunmak hakkımızdır. Bu bizim en doğal haklarımızdan biri elbette. Fakat dijital dünyadaki bu haklarımız bizlere önemli sorumluluklar da yüklüyor.
12 . HAFTA
Görüntü işleme programları
Kaydedilmiş olan elektronik (dijital) görüntüleri, elektronik ortamda bilgisayar ve yazılımlar yardımı ile amaca uygun şekilde değiştirmeye yönelik üretilen programlardır.
Kullanılan birçok görüntü işleme programları bulunmaktadır. Bu programlardan bazıları profesyonel fotoğrafçıların kullandığı detaylı programlardır. Diğerleri ise amatörlerin kullandığı kullanımı kolay küçük çaplı programladır.
13 . HAFTA
Kelime işleme programlarının yapısı
Bilgisayarda kelimelere biçim sağlama ve yazı yazma hedefiyle kullanılan programlara kelime işleme programı adı verilir.
Bu programlar kelimeleri bir araya getirip çeşitli özellikler ekleyerek metinler oluşturmaya yarayan yarayan programlar. Bu programlara sözcük işleme programı da denir.
14 . HAFTA
Sunum programlarının ortaya çıkması
Sunum programı bir slayt gösterisi şeklinde bilgi ve sunum görüntülemek için kullanılan bir yazılımdır. Program da oluşturulan sayfalar izleyicilere sırayla gösterilir. Bu sayfalara slayt denir.
İlk sunum yazılımı, Trollman, tarafından üretildi ve bilgisayar istasyonlarında çalıştı. Giderek yaygınlaştı ve sunum yapmak oldukça kolaylaştı.
Üç ana işleve sahiptir: metin eklenip biçimlendirilebilen bir düzenleyici, resim ve video gibi görüntülerin eklenmesi ve değiştirilmesi için bir bölüm ve içeriği görüntülemek için bir slayt gösterisi sistemi.
Sonuç:
İlk 14 haftayı tekrar ettik. 15., 16. ve 17. haftalarda çeşitli dijital ürünler oluşturmuştuk. Bu hafta ise 18. haftamız ve tekrar testini çözerek bilgilerinizi pekiştiriniz.
Genel tekrar testi:
Günün oyunu 1:
Günün oyunu 2: